Een heel jaar gedoe, gezeur, relletjes. De pietendiscussie is ook Erik van Muiswinkel (53) niet in de koude kleren gaan zitten. Met Gario spreekt hij niet meer, bij Al Jazeera heeft hij boos zitten zwijgen en hij wordt gek van activisten ‘die nooit tevreden zijn’.
Mag hij ook nog even over de kwestie slavernij? Want daar hoeven de anti-Pieten hem niet de les over te lezen. Hij heeft er ‘nog wel wat boeken’ over in de kast. ,,Zij zien Piet als symbool voor de slavernij en eisen herstelbetalingen maar die gaan er natuurlijk nooit komen. Slavernij is een complex, diffuus fenomeen, waarvan je zelfs kunt zeggen dat het tot vandaag doorgaat. Ook als je de geschiedenis induikt, is het ondoenlijk schuldigen aan te wijzen. Niet alleen de blanken, ook de zwarte koningen en de Arabieren hadden een aandeel. Dus wie wil je aanklagen?”
Bent u al aan een analyse toe waarom het Nederland zo bezighoudt?
,,We hebben sinds de ontzuiling maar bar weinig met elkaar gemeen. Sinterklaas is een van die dingen die we wel delen. We zijn als de dood om dat te verliezen.”
Zijn overtuiging: met nieuwe figuren als de Roetveeg-Pieten heeft het Sinterklaasjournaal het feest een nieuw tijdperk in geholpen. ,,We laten zien dat je van alles kunt zonder de traditie aan te tasten.” Een verandering die, wat hem betreft, best eerder had gemogen. ,,We hebben 7 jaar geleden de boot al eens onder een regenboog door laten varen, met allerlei gekleurde Pieten tot gevolg, en daar kwamen al veel boze brieven en mails op. We hadden toen door moeten zetten. Misschien hadden we dit hele gedoe met rechtszaken kunnen voorkomen.”
U bent tevreden over het Sinterklaasjournaal, maar de activisten pro en contra Zwarte Piet totaal niet.
,,Die zijn nooit tevreden. Mijn gevoel: de meerderheid van de Nederlanders vindt de richting die wij zijn ingeslagen prima.” 
Er werd in het Sinterklaasjournaal wel erg vaak naar de Pietendiscussie verwezen. Was dat nodig? Het is toch voor kinderen?
,,Nee. Het is altijd een programma geweest voor kinderen én ouders. Dus zit er altijd een verhaal in dat kinderen goed kunnen volgen, maar ook veel ‘subtekst’ voor volwassenen. Dat is nou net de lol.”
Uw eigen standpunt blijft lastig. U bent vóór verandering en speelt toch een zwárte Piet.
,,Lastig, voor jullie, voor journalisten. En, natuurlijk, het zou een stuk overzichtelijker zijn als ik me als ‘geëngageerde cabaretier’ naadloos in dat linkse, politiek correcte, Sunny Bergman-kamp zou scharen. Maar, sorry, die Sunny Bergman-documentaire die Piet als misstand aan de kaak stelt: ridicuul. In het najaar in Londen in een pietenpak rondlopen? En dan zogenaamd ontsteld zijn over de boze reacties? Piet kan niet van de traditie losgekoppeld. Hij bestaat bij gratie van het tijdstip, de plek, de context waarin hij figureert. Ik vind mijn eigen standpunt trouwens prima te begrijpen. Ik ben voor Piet, maar wel een Piet die gelijkwaardig is aan Sint en minder op donkere mensen lijkt.”
Dus Hoofdpiet krijgt op den duur wel een andere kleur.
,,Jezus. Dat zég ik toch helemaal niet. Ik weet het niet. Ik ga er niet over. Maar ik zal me niet generen hem te spelen, zoals anderen hem uitschrijven. Als ik gêne had gehad, had ik hem dit jaar niet gespeeld.”
U houdt van Hoofdpiet.
,,Aart Staartjes (acteur in onder meer Sesamstraat, red.) heeft me ooit gewaarschuwd: maak er geen typetje van. En dat doe ik niet. In de Hoofdpiet zit 95 procent Erik van Muiswinkel. Dus natuurlijk houd ik van hem. Het is mijn mooiste rol.”
Toch begrijp ik het niet. Moet Piet nu van kleur veranderen of niet?
,,Ik denk dat er altijd zwarte Pieten blijven bestaan. Maar wel naast Pieten met andere kleuren. Zodat nog duidelijker wordt dat Piet geen stereotype is van een zwart mens. En ook niet zo is bedoeld. Kent u dat verhaal van die donkere kinderen die op school alleen maar gekleurde Pieten kregen? Die waren juist boos dat er niemand bij zat zoals zij.”
Zijn we in 2015 van de discussie af?
,,Absoluut niet. De activisten gaan door met hun rechtszaken, natuurlijk, goed recht, hoewel ze geen poot hebben om op te staan. 5 à 10 jaar zal deze hele zaak nog wel slepen. Maar tegen de tijd dat ik kleinkinderen heb, is alles anders. Misschien is het Sinterklaasjournaal er dan niet eens meer. Nou, u hoeft niet zo te schrikken. Het is uniek dat een kinderprogramma al 13 jaar loopt.”
Had hij gezegd dat hij allang weg had moeten zijn? Drie zoenen en de aansporing ‘mag best fel stukje worden’. ,,Maar precies hè. De woorden van Hoofdpiet liggen op een goudschaal.” (AD)